Startupscene

De plek van Nederland als ecosysteem voor start-ups begint de laatste jaren meer vorm te krijgen. De Nederlandse startupscene stijgt in de ranglijsten en investeringen groeien. Toch is er ook nog veel dat voor verbetering vatbaar is. Drie belangrijke uitdagingen om écht een goede plek voor start-ups te worden.

Technologie en start-ups vinden de wereld opnieuw uit, pakken enkele van ’s werelds grootste uitdagingen aan en stimuleren wereldwijde transities in verschillende sectoren. Ze passen geavanceerde technologieën toe, zoals AI, VR & AR en quantum computing. Start-ups creëren ook meer banen, zijn productiever, groeien sneller en brengen flexibiliteit en veerkracht op de arbeidsmarkt.

Als we het hebben over technologie, start-ups en innovatie, bedoelen we de nieuwe economie en ons vermogen om internationaal bij te blijven. Het goede nieuws is dat de Nederlandse startupscene de grotere start-up-ecosystemen eromheen blijft inhalen en relatief goed presteert. Als snelst groeiende startup ecosysteem staat Nederland op de derde plaats in Europa in de Genome ranking van wereldwijde start-up-ecosystemen en op de 12e plaats in de wereld. Aan de top opereren in technologie betekent competitief blijven. Maar de VS en China domineren in toenemende mate de wereldeconomie. Hoe kunnen start-ups de Nederlandse tech-scene versnellen?

Uitdaging 1: Conversie van start-ups in de VS is 3 keer hoger dan in Nederland

Tijdens de COVID-19-crisis bleef het aantal start-ups in Nederland groeien met een gestage 6% tot bijna 10.000. We zien echter dat start-ups in Nederland te maken krijgen met schaalbarrières. Een van onze grootste uitdagingen is dat minder dan 2% van alle tech-ondernemingen de scale-up-fase bereikt met meer dan €10 miljoen aan financiering. Het aantal bedrijven dat van een startup (€100.000 tot €10 miljoen aan investeringen) naar een scale-up (meer dan €10 miljoen geïnvesteerd) gaat, is 16% in Nederland. In de VS is dit maar liefst 51%!

Het verschil wordt nog groter als je kijkt naar de gemiddelde grootte van de deals die start-ups binnenhalen.  In Nederland is het gemiddeld €5,9 miljoen, in Europa €7,5 miljoen en in de VS maar liefst $23,4 miljoen. We blijven terrein winnen in belangrijke sectoren zoals health tech, met een investering van €425 miljoen (in 2020) en 25% conversie en fintech met 26% conversie. Belangrijk om op te merken is dat de start-up/scale-up-conversieratio niet het hele verhaal van het Nederlandse start-up-ecosysteem vertelt, maar we hebben opkomende industrieën die we kunnen blijven versterken.

In Nederland stijgt het aantal exits: in 2020 waren dit er 137, voornamelijk door acquisities. Als deze trend zich doorzet, verwachten we een gemiddelde groei van 5% per jaar richting 2025. Vergeleken met de grotere start-up-ecosystemen laat de Startup Genome-ecosysteemmonitor zien dat het totale aantal exits in 2020 4,4 keer hoger was in Londen dan in wat Genome het “Amsterdam – Deltagebied” noemt. In Silicon Valley was dit aantal zelfs 8,4 keer hoger.

Uitdaging 2: Nederland kan nog steeds niet concurreren met de grotere ecosystemen

Qua investeringen was 2020 opnieuw een recordjaar. Er werd ruim €1,8 miljard opgehaald door Nederlandse technologiebedrijven. Maar ondanks het recordjaar kan de Nederlandse startupscene nog steeds niet concurreren met de grotere ecosystemen zoals nummer 1, het Verenigd Koninkrijk (€14 miljard). Ook met investering per hoofd van de bevolking blijft Nederland (met €107) achter bij landen als Zweden (€289) en Finland (€189). Om concurrerend te blijven is er meer kapitaal nodig en moet het investeringsbedrag worden vergroot.

Ook het ingezamelde geld in het land van herkomst houden is een uitdaging. Slechts 27% van de toezeggingen aan Venture Capital van Nederlandse LP’s betreft durfkapitaal in fondsen binnen Nederland, terwijl dit in Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk landelijk meer dan 60% is. Een ander prangend vraagstuk is dat Nederland achterloopt op Europa in deeptech-investeringen (investeringen in sleuteltechnologieën).

Helaas staat de Nederlandse startupscene op plaats 7 in Europa, met in 2020 slechts €267 miljoen opgehaald. Dit is slechts 26% van wat Franse deeptech-bedrijven hebben opgehaald. 2020 demonstreerde de kracht van deeptech. Of dat nu het eerste gemaakte mNRA-vaccin is of dat OpenAI een taalmodel uitbrengt dat deep learning gebruikt om mensachtige tekst te produceren. 2021 zal naar verwachting nog veel meer van dergelijke doorbraken opleveren.

Uitdaging 3: Nederlandse technologiesector is overwegend wit en mannelijk

Naast kapitaal blijft het gebrek aan diversiteit in de technologiesector een grote uitdaging. Om even in te zoomen op een gebied: Nederland heeft het hoogste aantal mannelijke werknemers in verhouding tot één vrouwelijke werknemer in vergelijking met de rest van Europa (4,9 mannen per vrouw in Nederland versus 3,8 als Europees gemiddelde), vooral als het gaat om technische banen (zoals Software Engineer, Product Owner en Growth Hacker).

Uit onderzoek van McKinsey en anderen blijkt dat een meer divers ecosysteem een ​​productiever ecosysteem is. Dit is een belangrijke reden om gelijkheid, diversiteit en inclusiviteit te bevorderen. Het waarborgen van diversiteit binnen bedrijven blijft een enorme uitdaging in Nederland. De technologiesector is overwegend wit en mannelijk. Daarnaast zien we dat slechts 12% van de oprichters vrouw is, en dat ze een schamele 2% van al het in Nederland geïnvesteerde Nederlandse VC-kapitaal ontvangen, wat ook geen verrassing is als we zien dat 94% van de Nederlandse partners bij VC’s man is. Dat betekent dat we een groot deel van de bevolking niet erbij betrekken en niet al het talent dat Nederland te bieden heeft benutten. Als we op Europees niveau verder willen concurreren, moet dit veranderen en snel.

Conclusie

Dus waar laat dit ons? We weten dat Nederland bol staat van start-ups in alle sectoren. Als die bedrijven hun potentieel willen waarmaken, moeten ze opschalen. Wanneer deze bedrijven slagen, slagen we allemaal. Wanneer start-ups groeien creëren ze banen, stuwen ze de economie vooruit en veranderen ze de wereld ten goede. Nederland is klaar om zijn ecosysteem op te schalen, we moeten allemaal samenwerken om het mogelijk te maken.