Groningen heeft nu faam als stad waar de schaalbare ondernemersideeën zich opstapelden. De Fast50, het nationale klassement van snelgroeiers, telt steeds tal van noordelijke partijen, met Catawiki als de allergrootste topper. Want deze startup uit Assen (online-veilingen) bereikte tussen 2011 en 2015 een groei van liefst 45.080 procent. Drenthe kwam wat langzamer op gang, maar telt inmiddels een serie beloftevolle bedrijven met Catawiki natuurlijk als de grote ster.

Noord-Nederland kent inmiddels honderden startups en ook tal van scale-ups (bedrijven die doorschakelen en flink opgeschaald zijn). Bekende namen zijn: Chordify, Dataprovider, Belsimpel, Tvlight, Crowdynews, MyDataFactory, Storage Share, Horus, Zulu Desk, Arvick, Cleverdesk, Srprsme, Payt, Paylogic, Parkos, Jellow, Dacom, Gadero, Nova, Klippa, Looking4Booking, Diagnoptics, Buku, Code Gorilla, MrChadd, 365Werk. Er zijn nog tal van andere partijen.

Niels Palmers (founder Young Business Award) in gesprek met het Dagblad van het Noorden

Niels Palmers klinkt onverbiddelijk: ,,De startupwereld wordt geromantiseerd. Want het is niet alleen maar succes.’’ En hij wijst op Vasco Rouw uit Emmen.

Rouw bouwde in korte tijd het miljoenenbedrijf Vasco Games met meer dan 100 internationale werknemers. Google veranderde vervolgens iets in de eigen regels en vrijwel direct werd het verdienmodel van Vasco Games compleet uitgehold. Met een paar mensen gaat Vasco Rouw nu verder.

Palmers, organisator van startupcontest Young Business Award: ,,De realiteit van een startup is dat het snel omhoog kan, maar ook snel naar beneden. Het kan in een vingerknip afgelopen zijn.’’

Catawiki vs Vasco Games

Helemaal aan de andere kant van het successpectrum staan Catawiki en Hacker One, bedrijven uit Assen/Amsterdam en Groningen/Silicon Valley die op weg zijn naar een bedrijfswaarde van een miljard dollar en daarmee de legendarische titel ‘unicorn’ verwerven.

Het is het beeld van tienjaar startups in Noord-Nederland. Er zijn sterren en gloeiwormpjes. En er zijn heel wat startups ter ziele, want slechts een handjevol haalt ooit de status van scale-up en schakelt door naar grotere volumes.

Niels Palmers en Nick Stevens taxeren de stand van zaken. Palmers kent de startupwereld en was tot voor kort zelfs een van de experts die op BNR werden geraadpleegd. Stevens is oprichter van startupbroedplaats The Big Building (aan de sloopkogel ten onder gegaan), is Chief Digital Officer van de gemeente Groningen en helpt nog steeds over de hele wereld Startup Weekends te faciliteren.

Groningen is geen Amsterdam

Palmers: ,,Als je Groningen afzet tegen het aantal inwoners, dan doet Groningen het beter dan welke regio. Ook beter dan Amsterdam’’ Stevens pareert: ,,Je moet Groningen niet vergelijken met Amsterdam, Groningen is geen Amsterdam. Het is een heel andere wereld.’’ Stevens vult aan: ,,In de Fast50 (groeiklassement van startups, red.) zie je wel dat we het hier goed doen.

Er gaat in Nederland 775 miljoen euro naar startups en 70 procent daarvan landt in Amsterdam. Stevens: ,,HackerOne is misschien de mooiste parel van Groningen. Maar het geld dat daarin wordt gestopt gaat rechtstreeks naar de VS, want daar opereert het bedrijf. Catawiki is voor mij de grootste in Noord-Nederland. Het is meer dan een miljard waard, ik kan alleen het bewijs niet leveren.’’

Palmers haakt in. Hij deelt de mening van Stevens als het om Catawiki gaat. ,,De beursgang van Adyen trok vorig jaar veel aandacht, het bedrijf is vele miljarden waard. Catawiki gaat die stappen ook zetten, want het is net zo groot. Maar dat wordt pas zichtbaar als Catawiki naar de beurs gaat want dan komt er een prijs aan het bedrijf te hangen.’’

Wegvallen SMC050 en Big Building pijnlijk

Nick Stevens vindt dat er in Groningen een gezond maar fragiel ecosyteem (netwerk met daarbinnen volop wisselwerkingen die het netwerk sterker maken) is ontstaan. Palmers plaatst een ferme kanttekening: ,,Ik vind het wegvallen van SMC050 en The Big Building wel pijnlijk, zo niet funest. Dat waren iconen van wat hier gebeurt.’’

Stevens is het ermee eens. ,,Aan de andere kant hebben we wel een paar grotere voorbeeldbedrijven. Er zijn nu minder van die domme appbedrijven dan tien jaar terug. Dat waren geen startups: er was geen visie, geen team, alleen een app.’’

We gaan even terug in de tijd. Palmers herinnert zich niets van de eerste noordelijke startups: ,,Ik was toen 16. Het zegt wel iets over de scene: er is in korte tijd iets groots neergezet.’’ Het was tien jaar geleden crisis. Stevens (40) herinnert het zich nog goed: ,,Er was veel minder werk, als je iets wilde moest je voor jezelf beginnen. Dat is nu anders.’’ Palmers haakt erop in: ,,Je bent misschien wel gek als je nu voor jezelf begint. Je haalt je veel onzekerheid op de hals, je loopt grote risico’s.’’

‘Daar gaat het al fout’

Startups werken nu veel meer samen. Dat is sterker dan een paar jaar geleden. Er is ook meer ondersteuning zoals de IT Academy, zegt Stevens: ,,Of het wat oplevert, weet je pas over een paar jaar.’’ Palmers: ,,Het blijft lastig om op dit moment te bedenken wat een opleiding over vier jaar moet opleveren. Bovendien staat de onderwijswereld ver van de normale werd. Ik geef wel eens gastcolleges. Kost je drie uur voorbereiding, maar het moet altijd gratis. Daar gaat het al fout.’’

De grootste zorg van Nick Stevens betreft de scale-ups, de bedrijven die opgeschaald zijn en een fundament hebben. ,,De grootste uitdaging is meer scale-ups te scheppen’’, vindt de Engelsman. ,,Dat is economisch ook veel interessanter. Duizend banen bij scale-ups bieden meer stabiliteit dan duizend start-ups. Maar is het in iemands belang scale-ups te faciliteren? Staat er iemand klaar?’’

‘Waar is onze Obama?’

Palmers kan zich daar wel vinden in die woorden, maar plaatst eens te meer een kanttekening. ,,Het is net als wanneer je praat over schaatsijs. We hebben het er altijd over dat het ijs dik genoeg moet zijn voor een Elfstedentocht, maar soms denk ik: wees blij dat er ijs is.’’ We missen in Noord-Nederland een ‘Obama’, vindt Stevens: ,,Waar is onze Obama? Wie heeft een visie in Noord-Nederland, maar ook de macht die visie door te voeren. Ik zou wel eens willen weten waar Noord-Nederland over 20 jaar moet staan.’’

Palmers vindt het lastig te beoordelen of Noord-Nederland het goed heeft gedaan: ,,Vanuit welk perspectief kijk je, van uit het Nederlandse of Europese?’’ Stevens: ,,Vanuit Europa zijn we Amsterdam-Noord.’’ Palmers: ,,Dat is normaal. Groningen Airport Eelde is vanuit Noord-Nederland Groningen, vanuit de wereld Amsterdam-Noord.’’ Stevens: ,,Je moet de landelijke context blijven zien. Neem waterstof. We kunnen van alles bedenken, maar als we het niet ook voor de rest van het land doen zijn we ons land aan het verliezen.’’

Mag je de balans al opmaken na tien jaar? Palmers: ,,Nee, van een kind van 10 jaar kun je hooguit zeggen dat het talent heeft. ‘’ Stevens: ,,Het kan wel, maar het zegt niets over de toekomst. De economie is namelijk altijd in beweging. Als over twee maanden de economie instort is het speelveld totaal anders.’’

Gespreksflarden: ‘Er is veel ellende voor je iets klaar krijgt’

Tijdens het gesprek met Palmers en Stevens wordt ook een serie opmerkingen gemaakt die weinig van doen hebben met de Groninger situatie rond startups, maar die wel de moeite van het vermelden waard zijn:

* Het ambitieniveau in Noord-Nederland is te laag, vindt Stevens. Palmers kan dat wel verklaren: ,,Dat is niet heel raar als je een bepaalde welvaart hebt bereikt. Die stopt soms de experimenteerdrift.’’ Stevens: ,,Maar ik heb er niks op tegen als start-up je lifestyle is. Dat gebeurt. Niets is beter of slechter. Het is arrogant te denken dat een start-up niets waard is als er geen grote winsten worden gemaakt.’’

* Palmers wijst op de grote groep jongeren (13-18 jaar) die zich inschrijft als ondernemer: ,,De ouders moeten dan voor hen tekenen. Wat gebeurt er met hen de komende tien jaar? Op hun 14de zijn ze al flex of zzp’er, ze hebben een ander welvaartsniveau dan hun leeftijdsgenoten. Dat doet iets met je ambitie. Steve Jobs had niet bereikt wat hij nu heeft bereikt als hij niet eerst kneiterhard uit Apple was geknikkerd.’’

* Palmers: ,,Gedeputeerde Bijl van Drenthe vertelde me eens dat het in de bestuurlijke wereld altijd om opbouwen en afbreken gaat. Opbouwen is een enorm zware klus, maar een nieuw bestuurscollege vaagt na verkiezingen moeiteloos iets weg.’’ Stevens: ,,Er is veel ellende voor je iets klaar krijgt, maar die wordt door een enkeling ervaren. Het is vaak 400 keer nee, tegenover één belangrijke ja.’’

* Palmers: ,,Wat ik mooi vind is dat nieuwe bedrijven vaker purpose (zingeving, red.) in hun missie hebben dan alleen geld verdienen. De jongere generatie heeft een doel met het bedrijf, het gaat minder om geld. Toch speelt welvaart daarbij wel een rol. Je hebt welvaart nodig om je te veroorloven over purpose na te denken. Er zijn delen in de wereld waar je die luxe niet hebt en gewoon geld moet verdienen.’’

* Palmers: ,,Facebook, Google, TenCent, het gaat daar om advertorials. Voor dit tijdperk verdienden kranten en tv met advertorials, maar op zeker moment komt er een eind aan de levenscyclus. Je merkt nu ook dat de markt voor de huidige grote partijen verzadigd raakt. Er komen weer een nieuwe ontwikkelingen met nieuwe partijen, en weer advertorial-based.’’